Als vormgever en illustrator wil ik zoveel mogelijk interessante dingen zien en ben ik altijd opzoek naar nieuwe beelden en perspectieven. Het is me echter nog nooit gelukt om dit af te dwingen of te forceren. Nieuwe perspectieven kun je natuurlijk wel opzoeken of je er voor openstellen, maar eigenlijk moet je gewoon je ogen openhouden en er tegenaan lopen. Dit is wel iets wat je kunt trainen en leren. De blik van anderen helpt me daarbij. Het leert me om de dingen in een ander perspectief te plaatsen en veranderd daarmee mijn blik. Dit gebeurd bijvoorbeeld door het werk van kunstenaars die door iets zijn gefascineerd en dat gegeven met hun werk zichtbaar maken. Maar dit gebeurd ook door de mensen om mij heen.
De blik van anderen
Zo bekijk ik sinds kort huizen ineens van een heel ander perspectief. Dit komt doordat mijn moeder opzoek was naar een specifiek type oranje dakpan. Ik was me ervoor eigenlijk nooit zo bewust geweest van de daken van huizen. Ik wist überhaupt niet dat er zoveel verschillende type dakpannen waren! Ik bekeek huizen vaak ook maar tot de hoogte van het dak. Maar door dit besef is mijn zichtveld veel meer naar boven gericht. Dit nieuwe perspectief van kijken veranderde mijn zichtveld en daarmee ook wat ik zag. Er begonnen mij ineens allemaal andere en nieuwe dingen op te vallen in bijvoorbeeld straten die ik al bijna mijn hele leven kende. Door dit perspectief onthulde zich binnen een bekende wereld een hele nieuwe wereld en wordt ik nu nog regelmatig verblijd door bijvoorbeeld een vogelnestje onder een dakpan.
Ineens zie je het
Waarom had ik de daken nooit eerder zo bewust bekeken? Dat had ik vast wel gedaan, maar ik had ze alleen nooit echt gezien. En dat is nu net het verschil tussen kijken en zien. Kijken kun je leren en ontwikkel je eigenlijk al vanaf het moment dat je voor het eerst je ogen opent. Zien daarentegen gebeurt en overkomt je. Zien is van zichzelf niet zichtbaar, maar heeft daar wel van alles mee te maken. Het is iets in het zichtbare wat je aandacht trekt. Het is als het ware het zichtbaar worden van iets onzichtbaars, in het zichtbare. Het werkt als een soort begrijpen of herkennen; ineens zie je het !
Ik zie, ik zie wat jij niet ziet
Ik fantaseer wel eens over dit wonderlijke feit en wat ik dan allemaal mogelijk nog niet gezien heb. Over wat er allemaal al wel is en waar ik waarschijnlijk steeds overheen kijk.
Vaak zie je iets eigenlijk pas, of valt het je op, als je erop gewezen wordt of er beelden van hebt gezien.
Zo wordt er gezegd dat toen Columbus de Amerikaanse kust bereikte, de indianen zijn schepen aan de horizon eerst helemaal niet zagen aankomen. Dit kwam omdat het niet binnen hun werkelijkheid paste, voor de indianen waren de schepen onzichtbaar. De horizon van het zien zich zo elke keer een stukje verbreden en ligt de nadruk steeds weer op wat anders.
Collectief zien
Op persoonlijk vlak gebeurd dit maar ook zie je dit terug bij groepen mensen, die ineens ergens iets in lijken te zien. Ik moet denken aan trends die zo ontstaan. In ons collectief bewustzijn zijn we dan iets gaan zien wat me mooi vinden en wat voor ons op dat moment aantrekkelijk is.
Het perspectief van kijken veranderd ook heel zichtbaar wanneer je op reis of vakantie gaat. Je merkt het als je terug komt, dan lijkt alles in je eigen omgeving ineens anders dan voordat je vertrok. Ook zullen je dingen opvallen die voorheen nooit je aandacht hadden getrokken. Onder dit mom ga ik er binnenkort even op uit, eens kijken hoe het er elders uit ziet en ben een tijdje even heerlijk op vakantie.